Κανελόπιτα (Πρόσφορον χειμερινού ηλιοστασίου)

Υλικά για 2 ταψάκια διαμέτρου 20 εκ. το ένα:

Υλικά για το προζύμι:

• 2 φακελάκια ξερή μαγιά (συνολικά περίπου 18 γρ.)
• 1 κ.σ. ζάχαρη
• 1 κ.γ. αλεύρι
• ¼ κούπας χλιαρό νερό

Υλικά για τη ζύμη:

• 1/2 κούπα ζάχαρη
• 1 κούπα χυμό από πορτοκάλι ή της αρεσκείας σας (όχι παγωμένο)
• 1/4 ηλιέλαιον ή αραβοσιτέλαιον
• 1 κ.γ. σπόρους γλυκάνισου
• ½ κ.γ. κανέλα σε σκόνη
• ½ κ.γ. πιπερόριζα σε σκόνη
• ½ κ.γ. κόλιανδρο σε σκόνη
• 4 ½ κούπες ή περίπου 550 γρ. αλεύρι τύπου "Π" (πολυτελείας ή τύπου 405 "σκληρό" ή αλεύρι για τσουρέκια) 
• 1 κ.γ. σκόνη γλυκόριζας (προαιρετικά)
• 1 κ.σ. παπαρουνόσπορο (προαιρετικά)

Για την γέμιση:

• 1/2 - 3/4 κούπας ζάχαρη
• 1 κ.σ. κανέλα σε σκόνη

Σποράκια για το πασπάλισμα:

• Σουσάμι μαύρο και άσπρο
• Παπαρουνόσπορος
• Ηλιόσπορος κ.α.

* Για το γλάσσο ανακατέψτε άχνη ζάχαρη με ελάχιστο (περίπου 1-2 κ.σ.) φυτικό γάλα.

Παρασκευή:

1. Σε μια μεγάλη γαβάθα διαλύουμε τη μαγιά στο νερό μαζί με τη ζάχαρη, την σκεπάζουμε και την αφήνουμε να ενεργοποιηθεί (να βγάλει φουσκαλίτσες) για περίπου 5-10 λεπτά.
2. Προσθέτομε τη ζάχαρη, το χυμό, το λάδι, και τα μπαχαρικά μέσα στη μαγιά και ανακατεύουμε δυνατά με ένα σύρμα ή ένα μίξερ.
3. Ενσωματώνουμε σταδιακά το αλεύρι μέχρι να αποκτήσουμε μια μαλακιά και αφράτη ζύμη (μπορεί να χρειαστεί 4 κούπες αντί για 4 1/2, θα το δείτε με το μάτι).
4. Καλύπτουμε με μια καθαρή πετσέτα κουζίνας ή πλαστική μεμβράνη τη γαβάθα με τη ζύμη μας και την βάζουμε σε ζεστό μέρος για να φουσκώσει για περίπου 1:30 ώρα (μπορούμε να τη σκεπάσουμε με μια κουβέρτα, επειδή το χειμώνα έχει κρύο).
5. Μόλις περάσει η ώρα τη κόβουμε σε 4 κομμάτια και ανοίγουμε με ελάχιστο αλεύρι (εάν χρειαστεί) το κάθε κομμάτι σε στρογγυλό φύλλο όση η διάμετρος του ταψιού μας (20 εκ.).
6. Φτιάχνουμε τη γέμιση απλά ανακατεύοντας τη ζάχαρη με τη κανέλα.
7. Τοποθετούμε μιά λαδόκολλα στο ταψάκι μας, βάζουμε το ένα φύλλο ζύμης μέσα και ρίχνουμε τη μισή γέμιση στο κέντρο αφήνοντας περίπου 1 εκ. περιθώριο περιμετρικά το οποίο επαλείφουμε με ύδωρ (νεράκι).
8. Απο επάνω τη σκεπάζουμε με το άλλο φύλλο και πιέζουμε περιμετρικά για να κλείσει.
9. Κόβουμε με ψαλίδι τη πίτα σε σχήμα ήλιου με 8 ακτίνες, γυρνάμε το κάθε τμήμα, τα αλείφουμε με λίγο νεράκι, και πασπαλίζουμε με σποράκια (εάν θέλουμε τα λαδώνουμε).
10. Επαναλαμβάνουμε τη διαδικασία για να φτιάξουμε και τη δεύτερη πιτούλα και τοποθετούμε τα ταψάκια μέσα στον φούρνο για να μη ξεραθούν, με αναμένη τη λάμπα ή στους 25 ο C για περίπου 30-60 λεπτά μέχρι να φουσκώσουνε.
11. Τα ψήνουμε σε καλά προθερμασμένο φούρνο στους 160-180 ο C για περίπου 30-45 λεπτά ή μέχρι να κοκκινήσουν.

Πριν και μετά το ψήσιμο

Πριν το σκέπασμα και το τύλιγμα και μετά

Φαντασία να έχετε και μπορείτε να φτιάξετε ότι σχέδιο θέλετε

Αριστερά: Σχέδιο με "τσίμπημα" των ακτίνων στο κέντρο
Δεξιά: Με προσθήκη γλάσου                                                

Τομή κομματιού

Προ και μετά φουσκώματος και ψησίματος

Προ και μετά φουσκώματος και ψησίματος

Συμβουλές - Πληροφορίες:

• Όταν βγούνε μπορούμε να τα αλείψουμε με λίγο λαδάκι για να γυαλίζουν.
• Για να βγούνε μαλακά βάλτε ένα μεταλλικό δοχείο ή μπρίκι με νερό μέσα στο φούρνο για να έχει υγρασία κατά το ψήσιμο.
• Όσο πιο πολύ τα αφήσετε να φουσκώσουν τόσο θα αυξάνεται ο όγκος τους, όπως τα προτιμάτε.
• Για το προζύμι καλό είναι το νερό να το έχετε ζεστάνει ελαφρά πρώτα, βοηθά να ξεκινήσει γρηγορότερα η ζύμωση μέσα στο κρύο χειμώνα, αλλά όχι να το έχετε βράσει, δοκιμάστε να κρατήσετε μέσα στο νερό το δάκτυλο σας για 1 λεπτό και εάν αντέχετε τότε είναι καλό και για τη μαγιά, εάν είναι πολύ καυτό τότε θα σκοτωθεί η μαγιά και δε θα φουσκώσει η ζύμη!
• Ο χυμός να είναι και αυτός σε θερμοκρασία δωματίου ή ζεστός, όχι παγωμένος αλλιώς θα καθυστερήσει για αρκετή ώρα παραπάνω το φούσκωμα της ζύμης, μπορείτε να το ζεστάνετε ελαφρά σε ένα μπρίκι αλλά προσοχή να μη καίει γιατί θα σκοτωθεί η μαγιά!
• Όσο πιο πολύ ώρα τα αφήνετε να φουσκώσουνε τόσο αυξάνεται ο όγκος τους και τόσο πιο αφράτα θα γίνουνε.
• Για να διατηρηθεί φρέσκο μπορείτε να το τυλίξετε σε πλαστική μεμβράνη και να το βάλετε στη συντήρηση ή ακόμα και στη κατάψυξη, όταν θελήσετε να το φάτε το αποψύχετε και είναι φρέσκο όπως τη στιγμή που το βγάλατε απο το φούρνο.
• Εάν το θέλετε πιο ζαχαρένιο και κανελένιο διπλασσιάστε τα υλικά της γέμισης!
• Είστε ελεύθεροι να πειραματιστείτε και με άλλα υλικά της αρεσκείας σας μέσα στη ζύμη όπως μαστίχα, μαχλέπι ή καρδάμωμον.
• Ο ισοσκελής σταυρός και η σπείρα είναι πανάρχαια σύμβολα του ήλιου και του ηλιοστασίου, και ευρίσκονται σε σχεδόν όλους τους αρχαίους πολιτισμούς του κόσμου.

~ Λαόνικος Τσάγκος
   Vegan Μάγειρας